مشاوره و استقرار سیستم جامع مدیریت نوآوری ISO 56002:2019
- شرح خدمت
- فرآیند اجرا
استاندارد ایزو ISO 56002:2019 و ISO 56001 چیست؟
سازمان بین المللی استاندارد با عنوان ایزو (ISO) سازمانی مستقل و جهانی است که با هدف تدوین و ایجاد الزامات، رهنمودها و روش های پایدار سازی و ارتقا دانش، همکاری و مشارکت و درک مشترک از فعالیت ها علمی، فناوری و اقتصادی فعالیت می نماید. در حال حاضر بیش از 160 کشور عضو رسمی سازمان بین المللی استاندارد هستند.
یکی از استانداردهای تدوین شده توسط این سازمان استاندارد ایزو ISO 50501 شامل رهنمودهای پیاده سازی، ارزیابی و بهبود سیستم مدیریت نوآوری است که در سال 2014 تدوین و منتشر شد اما با تشکیل این کمیته جدید و با بروزرسانی و تکمیل تمامی ابعاد سیستم مدیریت نوآوری با عنوان جدید بازتدوین و منتشر شده است. استاندارد جدید سیستم مدیریت نوآوری با عنوان ایزو ISO 56000 است که شامل اسناد راهنما برای استقرار سیستم مدیریت نوآوری است. این استاندارد توسط کمیته TC 279 تدوین و منتشر شده است. بیش از 100 متخصص از 52 کشور بر روی این استاندارد فعالیت کرده اند و اولین اسناد این استاندارد با عناوین استاندارد ایزو ISO 56000 و ایزو ISO 56002 در سال 2019 به طور رسمی تدوین و منتشر شده است.
این استاندارد به عنوان سندی راهنما ساختاری نظامند ارائه می کند که به پیاده سازی و بهبود مستمر سیستم مدیریت نوآوری و ایجاد زبان و درکی مشترک از این سیستم می پردازد و همچنین تمامی عناصر و مولفه هایی (مانند: عناصر فضای داخلی و خارجی سازمان، جنبه های فرهنگی و مشارکتی، نقش مدیریت، گردش کار و رویه ها، اهداف و فرآیند نوآوری) که برای مدیریت و ارزیابی کارآمد این سیستم مورد نیاز است را ارائه می کند.
از ویژگی های اصلی این استاندارد آنست که بر اساس استاندارد جامع سیستم های مدیریت تدوین شده است و می تواند به راختی با سایر استانداردهای سیستم مدیریتی مانند مدیریت کیفیت ایزو ISO 9001، استاندارد مدیریت محیط ایزو ISO 14001 یا مدیریت دارایی ایزو ISO 55001 ادغام شود.
استاندارد جدید سیستم مدیریت نوآوری با عنوان ایزو ISO 56000 است که شامل اسناد راهنما برای استقرار سیستم مدیریت نوآوری است. این استاندارد توسط کمیته TC 279 تدوین و منتشر شده است.
این استاندارد برای چه محیط‌هایی مناسب است؟
استاندارد ایزو ISO 56002 برای تمام سازمان های فارغ از مقیاس و نوع صنعت و برای انواع نوآوری (مانند: محصولات، خدمات، فرآیند، مدل ها و روش ها) و انواع رویکردهای به نوآوری (نوآوری داخلی و نوآوری باز و فعالیت های نوآوری با محوریت کاربر، بازار، فناوری و مبتنی بر طراحی) قابل پیاده سازی می باشد.
پیاده سازی این استاندارد برای شرکت ها یا سازمان هایی که فعالیت نوآوری دارند و نوآوری را به عنوان نیرومحرکه موفقیت و توسعه پایدار خود می شمارند و خواهان یک سیستم مدیریت نوآوری جامع و نظامند هستند کاربرد فراوانی دارد. از سوی دیگر شرکت ها یا سازمان هایی که درصدد ارزیابی و بهبود فعالیت های نوآوری، همکاری و مشارکت نوآوری هستند بسیار کاربردی و موثر می باشد. همچنین شرکت هایی که به دنبال جذب سرمایه گذار هستند می توانند با پیاده سازی این استاندارد و ارائه نتایج عملکرد پایدار سیستم مدیریت نوآوری، برای سرمایه گذاران اعتماد و اطمینان مناسبی ایجاد کنند. محدوده کاربردپذیری این استاندارد سیاست گذاران (شامل برنامه های حمایتی برای اقتصاد و جامعه)، مشاوران، مربیان و دانشگاهیان را نیز در بر می گیرد.
شرکت کارویژه ارائه دهنده خدمات مشاوره و پیاده‌سازی استاندارد ایزو ISO 56002:2019 با استفاده از چاروب‌های اجرایی جامع می‌باشد. چارچوب‌ها و روش‌های شرکت کارویژه به طور انحصاری توسط هیات علمی بین‌المللی این شرکت طراحی شده است.
این استاندارد شامل اسنادیست که به بخش های مختلف سیستم مدیریت نوآوری می پردازد. این بخش ها شامل موارد زیر است:
الف) کلیات سیستم مدیریت نوآوری – ISO 56002
ب) همکاری و مشارکت در نوآوری (داخل و خارج سازمان) – ISO 56003
پ) ابزارها و روش های ارزیابی سیستم مدیریت نوآوری – ISO 56004
ت) ابزارها و روش های مدیریت مالکیت معنوی / فکری – ISO 56005
ث) ابزارها و روش های مدیریت هوش استراتژیک – ISO 56006
ج) ابزارها و روش های مدیریت ایده – ISO 56007
چ) ابزارها و روش های سنجش عملیات و عملکرد نوآوری – ISO 56008
پیاده‌سازی این استاندارد برای شرکت ها یا سازمان هایی که فعالیت نوآوری دارند و نوآوری را به عنوان نیرومحرکه موفقیت و توسعه پایدار خود می شمارند و خواهان یک سیستم مدیریت نوآوری جامع و نظامند هستند کاربرد فراوانی دارد.
مزایای بالقوه پیاده‌سازی خانواده استاندارد ایزو ISO 56000 سیستم مدیریت نوآوری:
الف) افزایش توانایی برای مدیریت عدم قطعیت؛
ب) بهبود پایداری و انعطاف‌پذیری؛
پ) افزایش سرعت رشد، درآمدها، سودآوری و رقابت‌پذیری؛
ت) کاهش هزینه‌ها و ضایعات، و افزایش بهره‌وری و کارایی منابع؛
ث) افزایش رضایت‌مندی کاربران، مشتریان، کارمندان و سایر ذینفعان؛
ج) تجدید پایدار سبد عرضه (شامل سهام، محصولات، خدمات، ایده‌ها و هر آنچه که سازمان عرضه می‌کند)؛
چ) استخدام و بهره‌گیری از افراد فعال و توانمند در سازمان؛
ح) افزایش توانایی در جذب همکاران، شرکا و سرمایه؛
خ) افزایش اعتبار و ارزش سازمان؛
د) تسهیل انطباق با مقررات و الزامات مربوطه.
بنابراین سیستم مدیریت نوآوری اصلی ترین وسیله برای تحقق استراتژی های رقابتی در سازمان ها است. چرا که محصولات و خدماتی که یک سازمان در بازار ارائه می کند، موقعیت رقابتی و عملکرد تجاری آن را شکل می دهد. از اینرو نوآوری با بقا و رشد سازمان گره خورده است. چرخه عمر محصولات، فرآیندها و فناوریی به سرعت در حال کوتاه شدن است و موضوع اساسی در این وضعیت، مدیریت زمان است. تقاضاها به همراه فشار زمانی، سازمان‌ها را مجبور به رقابت کردن، نوآوری و یافتن راه و روش‌های خلاقانه در حین انجام آنها می‌کند. در نتیجه این تغییرات، سازمان ها باید به لحاظ استراتژیک از نوآوری برای رقابت اثربخش در بازارهای داخلی و جهانی به منظور کسب مزیت رقابتی برای تطبیق دادن و سازگاری استراتژی‌های خود با بازار و تقاضاهای در حال تغییر مشتریان، خلق ارزش و دستیابی به عملکرد بالاتر، استفاده کنند.
سیستم مدیریت نوآوری اصلی ترین وسیله برای تحقق استراتژی های رقابتی در سازمان ها است. چرا که محصولات و خدماتی که یک سازمان در بازار ارائه می کند، موقعیت رقابتی و عملکرد تجاری آن را شکل می دهد. از اینرو نوآوری با بقا و رشد سازمان گره خورده است.
گواهینامه استاندارد ایزو ISO 56001 و ISO 56002:2019 :
در بسیاری از کشورها همچون ایران، پیاده‌سازی استاندارد در کنار مزایا و منافع زیادی که برای مدیریت، رشد و توسعه پایدار سازمان / شرکت دارد، مزیتی از نوع امتیاز یا رتبه برای سازمان به ارمغان می آورد. برای مثال شرکت هایی که به نوعی با نهادهای دولتی و یا صنایع بالادستی از جمله صنایع نفت و پتروشیمی همکاری می کنند، داشتن گواهینامه استانداردی که مورد تایید آن نهاد یا صنعت باشد به عنوان امتیاز محسوب شده و در پیشبرد موفقیت انعقاد قرارداد با این مجموعه ها کمک بسیاری می کند.
نکته مهم: استاندارد ایزو ISO 56001 با عنوان سند الزامات ممیزی و اجرای سیستم مدیریت نوآوری در حال تدوین می باشد و بنابر اعلام کمیته TC 279 زمان تقریبی انتشار این سند سال 2023 در نظر گرفته شده است. بنابراین با توجه به اینکه سازمان ها یا شرکت های صدور گواهینامه استاندارد می بایست تاییدیه سازمان استاندارد جهانی و کمیته تایید و اعتبار بخشی صدور گواهینامه را داشته باشند و این امر تا انتشار این سند در حالت تعویق قرار دارد، ادعای صدور گواهینامه استاندارد ISO 56001 توسط هر شخص یا شرکت، تا زمان مذکور، فاقد اعتبار می باشد. اما در خصوص گواهینامه استاندارد ISO56002:2019 شرکت های صادر کننده گواهینامه پس از مشاوره و استقرار این استاندارد (توسط مشاورین و شرکت های معتبر) و پس از ممیزی های لازم اقدام به ارائه گواهینامه ISO56002:2019 می کنند که در حقیقت این استاندارد از نوع اعتبارنامه یا توصیه نامه بود و صرفا به اجرای این استاندارد اشاره می نمایند. بنابراین این استاندارد مانند استاندارد ISO9001 نمی باشد زیرا در حال حاضر (سال 1400) ملزومات اجرایی تحت قالب ISO56001 منتشر نشده است.
مزیت رقابتی شرکت کارویژه حضور افرا عضو در کمیته تدوین استاندارد ISO56001 در هیات علمی خود می باشد که این هیات علمی خود تدوین کننده این استاندارد بوده و آگاهی کاملی از دستورالعمل‌ها و شیوه‌های ممیزی استاندارد مدیریت نوآوری دارند. بنابراین در صورتی که مشاوره و استقرار استاندارد مدیریت نوآوری توسط شرکت کارویژه صورت پذیرد، شرکت / سازمان دیگر نگرانی از عدم انطباق استاندارد استقرار یافته در ساختار خود با استاندارد ISO5001 نخواهد داشت. این موضوع در قالب تضمین به سازمان / شرکت متقاضی ارائه می گردد. همچنین شرکت کارویژه با شرکت های معتبر صادر کننده گواهینامه همکاری می نماید که متقاضیان می توانند براحتی اعتبار سند خود را در فرمت جهانی بررسی نموده و اطمینان حاصل نمایند.
نمونه شرکت‌هایی که استاندارد مدیریت نوآوری و ISO56002:2019 را استقرار داده و گواهینامه ISO 56002:2019 را دریافت کرده‌اند:
| نمونه | صنایع / حوزه فعالیت |
| صنعت نفت، گاز و پتروشیمی | |
| صنایع فولادی | |
| صنایع خودرویی دایملر Daimler | صنایع خودرو و متعلقات |
| صنایع پزشکی و درمانی | |
| صنعت نیرو (آب و برق) – دولتی و عمومی | |
| صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات | |
| دانشگاه و سیستم آموزشی | |
| مشاوره مدیریت | |
| صنایع کوچک | |
| عمرانی و ساختمانی | |
صنایع غذایی |
سیستم مدیریت نوآوری اصلی ترین وسیله برای تحقق استراتژی های رقابتی در سازمان ها است. چرا که محصولات و خدماتی که یک سازمان در بازار ارائه می کند، موقعیت رقابتی و عملکرد تجاری آن را شکل می دهد. از اینرو نوآوری با بقا و رشد سازمان گره خورده است.
چرا باید سیستم مدیریت نوآوری را پیاده سازی کنیم؟
همانطور که می دانیم محیطی که سازمان در آن فعالیت می‌کند دارای تغییرات و رشد بسیار زیادی است که سازمان ها باید برای پاسخگویی به آن آمادگی لازم داشته باشند و بتوانند با رقبای همیشه در حال توسعه خود رقابت کنند و همانطور که پیش تر اشاره شد سیستم مدیریت نوآوری دارای مزایای بسیاری است که منجر به ایجاد مزیت رقابتی و درآمدزایی برای هر سازمان خواهد شد. حال با عنایت به اینکه پیاده سازی سیستم مدیریت نوآوری مبتنی بر استاندارد ایزو ISO 56002:2019 با توجه به مقیاس شرکت یا سازمان، سطح بلوغ و واحدهای تشکیل دهنده آن به 10 الی 18 ماه زمان نیاز نیاز دارد، سازمان های آینده نگر و متقاضی استقرار سیستم مدیریت نوآوری جامع می توانند از هم اکنون با استفاده از سند ایزو ISO 56002:2019، و چارچوب طراحی شده انحصاری شرکت کارویژه (که متشکل از متخصصین و خبرگان نوآوری بین المللی است) اقدام به مشاوره و پیاده سازی این سیستم نمایند. اجرای این سیستم در دو بخش برای ایشان مزیت ساز است. الف) منافع مالی و نوآوری این سیستم که در بخش قبل شرح داده شده است و ب) سازمانی که سیستم مدیریت نوآوری را در مجموعه خود جاری سازد پس از تدوین و انتشار استاندارد ایزو ISO 56001 تحت عنوان الزامات اجرایی و ممیزی سیستم مدیریت نوآوری توسط سازمان بین المللی استاندارد (ISO) می تواند بلافاصله و در کوتاهترین زمان جهت اخذ گواهینامه این استاندارد اقدام نماید و بدین ترتیب 18 ماه از سایرین پیشی بگیرد و از این گواهینامه به عنوان امتیاز و مزیت رقابتی استفاده نماید.
مدیران آینده‌نگر سازمان‌ها و نهادهای پیشرو که به هر شکلی با نوآورای به رشد و توسعه خود می‌پردازند و بنا دارند از منافع و مزایای مالی و نوآورانه سیستم جامع مدیریت نوآوری استاندارد ایزو ISO 56002:2019 بهره‌مند گردند می‌توانند با همکاری شرکت کارویژه که از متخصصین و خبرگان نوآوری بین‌المللی و دانشگاهی تشکیل شده است، برای مشاوره و استقرار سیستم مدیریت نوآوری در مجموعه خود، اقدام کنند. بدین منظور و در راستای اجرای پروژه، مجموعه متقاضی درخواست خود را در قالب نامه رسمی ارسال می‌نماید، تیم ارزیابی اولیه به محل سازمان اعزام می‌شود تا با تحلیل شرایط موجود پیشنهاد همکاری و نحوه اجرای پروژه تدوین استراتژی نوآوری توسط این تیم مکتوب و ارائه گردد.
پس از بررسی و موافقت مدیران با پیشنهاد کارویژه، قراردادی مابین دو مجموعه منعقد می گردد. برنامه ریزی و طراحی چارچوب اجرایی که مختص شرایط طرف دوم است انجام شده و تیم اجرایی پروژه، تمامی فرآیند را تا مرحله طراحی برنامه ارزیابی و بهبود مطابق شکل پیاده سازی خواهد نمود.
زمان اجرای پروژه استقرار پیاده‌سازی استاندارد ایزو ISO 56002:2019، پس از جلسه ارزیابی اولیه و با توجه به سطح بلوغ، مدیریت نوآوری، مقیاس سازمان و دیگر شاخص های مرتبط تعیین و در پیشنهاد ارسالی به طرف دوم ارائه خواهد شد. بازه زمانی تقریبی بین 10 الی 18 ماه متغیر است.
در صورت نیاز به مشاوره یا هماهنگی جلسه ارزیابی اولیه با واحد هماهنگی جلسات تماس حاصل فرمایید.
