امروزه محیط بازار بی ثبات، نامشخص، پیچیده و مبهم است که از ویژگی هایی نظیر گسترش جریان دانش، افزایش رقابت جهانی و نرخ تغییر بالا شکل گرفته است. از اینرو نوآوری سازمانی در چنین محیطی نیاز به پیش بینی روند تغییر، نوع تأثیرگذاری و تاثیر پذیری از محیط و تصمیم گیری به موقع و آگاهانه دارد.

سازمان برای پیشروی در این محیط های جهانی مبتنی بر دانش و اطلاعات، به رهبرانی با تفکر استراتژیک نیاز دارند تا از این جریان دانشی برای تدوین استراتژی سازمانی و نوآوری خود استفاده نمایند. تفکر استراتژیک رهبران، سازمان ها را در پاسخگویی به تغییرات در محیطی که شامل فناوری، بازار، مقررات، سیاست ها و … است، یاری می کند. بدین منظور ، لازم است داده ها و اطلاعات با اطمینان بالا و به صورت مجزا یا تلفیقی ثبت شده و برای تصمیم گیری های استراتژیک و بهره گیری از فرصت ها، به دانش استراتژیک تبدیل شوند.

هوش استراتژیک سازمان نتیجه یک فرآیند ساختاریافته برای جمع آوری، پردازش و انتقال داده ها، اطلاعات و دانش به تصمیم گیرندگان است، که می تواند به طور مداوم یا تنها در پروژه های خاص، به کار گرفته شود.

هسته اجرایی این فرآیند در سازمان به توانایی اطمینان از عینی بودن دامنه و معیارها، صحت منابع داده ها و اطلاعات به دست آمده و شفافیت اقدامات انجام شده (برای تفسیر و انتقال دانش) توسط آن، بستگی دارد. از سوی دیگر هوش استراتژیک سازمان عامل کاهش ریسک و رشد استراتژیک است و سازمان را قادر می سازد جهت استراتژیک خود را تبیین کرده و ابتکارات نوآوری خود را به کار گیرد. با توجه به اهمیت مدیریت هوش استراتژیک سازمان در مدیریت نوآوری سازمانی، سند ایزو 56006 ( ISO 56006 ) به معرفی روش ها و ابزارهای مدیریت هوش استراتژیک سازمان می پردازد.

یک سازمان می تواند از هوش استراتژیک به عنوان یک عامل توانمند برای دستیابی به اهداف تجاری خود و اجرای ابتکارات نوآوری برای طیف وسیعی از اهداف استفاده کند. از جمله این اهداف می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• شناسایی فرصت های جدید تجاری
• افزایش مزیت رقابتی
• پیش بینی ریسک و عدم اطمینان
• امکان انتقال فناوری
• پیش بینی محرک های فناوری و تجارت
• تشخیص سیگنال های ضعیف برای پیش بینی تغییر
• غلبه بر موانعی که ایجاد ارزش را محدود می کنند
• اجرای یک رویکرد نظام مند برای حل مسئله

اصول و قواعد

هوش استراتژیک در سیستم مدیریت نوآوری از اصول زیر پیروی می کند:

الف) تحقق ارزش

هوش استراتژیک بر روی چشم انداز، مأموریت و فعالیت های نوآوری یک سازمان تأثیر می گذارد. از اینرو باید از ایجاد ارزش برای همه ذینفعان مربوط پشتیبانی کند. که شامل ارزش بلند مدت و کوتاه مدت، ارزش صریح و ضمنی، ارزش مالی و غیرمالی می باشد (‌به عنوان مثال رشد شایستگی، مزیت فناوری و یا رقابتی، منافع اجتماعی، بهبود پایداری و غیره)

ب) رهبران متمرکز بر آینده

هنگام پیگیری ابتکارات نوآوری، رهبران در سراسر سازمان باید هوش استراتژیک را به عنوان یک عامل توانمند برای ایجاد ارزش طولانی مدت پرورش دهند.

پ) جهت استراتژیک

سازمان باید مدیریت هوش استراتژیک را در تعریف استراتژی های تجاری و نوآوری خود جای دهد.

ت) فرهنگ

سازمان باید ارزش ها، اعتقادات و رفتارهای مشترک را در سرتاسر سازمان با حمایت و ارتقا استفاده از هوش استراتژیک برای ایجاد ارزش بلند مدت برای سازمان تقویت و حفظ کند.

سازمان برای حمایت و ارتقا کاربرد هوش استراتژیک که عامل ایجاد ارزش بلند مدت برای سازمان است، می بایست ارزش ها، اعتقادات و رفتار های مشترک را در سرتاسر سازمان تقویت و حفظ کند.

ث) بهره برداری از بینش ها

سازمان برای ایجاد نیروی متخصص در پشتیبانی از هوش استراتژیک، باید اطمینان حاصل کند که به طیف متنوعی از  اطلاعات، داده ها و دانش داخلی و خارجی دسترسی دارد.

ج) مدیریت عدم اطمینان

سازمان باید در حمایت از ارزیابی و مدیریت عدم قطعیت ها و ریسک های نوآوری، هوش استراتژیک را ترویج کند.

چ) سازگاری

سازمان باید نیاز به هوش استراتژیک را با چشم انداز و مأموریت خود هماهنگ کرده و تغییرات را در مقیاس زمانی مختلف در زمینه های خارجی و داخلی پیش بینی کند.

ح)رویکرد نظامند

سازمان باید هوش استراتژیک را بر اساس یک رویکرد نظامند مدیرت کند که هدف آن کاهش ریسک های سازمانی و افزایش پتانسیل ایجاد ارزش برای سازمان است.